Του
ΓΙΩΡΓΟΥ KAΡAMEΡOY
ΒΟΥΛΕΥΤΗ ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
Α’ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Ο όρος «νέος πατριωτισμός», που διατύπωσε ο Αλέξης Τσίπρας, ξεδιπλώνεται στον δημόσιο διάλογο της Ευρώπης του Νότου, και ιδίως στα Βαλκάνια, όπου χώρες όπως η Ελλάδα αντιμετωπίζουν μια σειρά από δομικές προκλήσεις: υψηλή διαφθορά, χαμηλή αγοραστική δύναμη των πολιτών, ολιγοπωλιακές πρακτικές σε κρίσιμους τομείς, όπως οι τράπεζες, η ενέργεια, τα καύσιμα, τα τρόφιμα, τα σούπερ μάρκετ, οι τηλεπικοινωνίες και η υγεία.
Σε αυτό το περιβάλλον, ο νέος πατριωτισμός δεν περιορίζεται ούτε ερμηνεύεται μέσα στα συνήθη, στενά εθνικιστικά αντανακλαστικά ή στην αποδεδειγμένα στείρα ρητορική περί «ισχυρής Ελλάδας», «Ελλάδας 2.0» ή άλλων αφηγημάτων που κατέρρευσαν μέσα στη διαφθορά και στις εναρμονισμένες πρακτικές που ενθάρρυνε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, η οποία διά στόματος του πρωθυπουργού υποσχέθηκε το «Σταθερά Τολμηρά Μπροστά», αλλά πηγαίνει τη χώρα σταθερά πίσω, χαμηλά σε όλους δείκτες και με «τόλμη» που αποδείχτηκε θράσος στη διαφθορά πάσης φύσεως.
Ο νέος πατριωτισμός όπως τον αντιλαμβάνονται οι έλληνες πολίτες, πέρα από ιδεολογικούς εγωισμούς ή κομματικές περιχαρακώσεις, οφείλει να είναι ένα σχέδιο συλλογικής, παραγωγικής ανασυγκρότησης, που θα δίνει πραγματικό νόημα στην καθημερινότητα του πολίτη, στη διεθνή παρουσία της χώρας και στη βιωσιμότητα του τόπου για τις επόμενες γενιές.
Πατριωτισμός και κοινωνική δικαιοσύνη
Ο νέος πατριωτισμός ξεκινά από την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στο κράτος και τον πολίτη. Μια χώρα με συστηματική διαφθορά, αδιαφάνεια και αναξιοκρατία δεν μπορεί να καλλιεργήσει περηφάνια ούτε συλλογικότητα. Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι η εμπέδωση ισχυρών θεσμών και η αποδόμηση πελατειακών μηχανισμών που ευνοούν λίγους σε βάρος των πολλών. Πατριωτισμός σήμερα σημαίνει κοινωνική δικαιοσύνη: να μπορούν οι νέοι να ζουν από τη δουλειά τους, χωρίς να μεταναστεύσουν από την πατρίδα τους, οι ηλικιωμένοι να στηρίζονται σε αξιοπρεπείς συντάξεις, οι οικογένειες να μη συνθλίβονται από τις τιμές στην ενέργεια και στα βασικά αγαθά.
Ειδικά σε μια χώρα όπου οι πρακτικές εναρμόνισης τιμών και πολιτικών στον τραπεζικό και ενεργειακό τομέα επιβαρύνουν υπέρμετρα τον πολίτη, ο νέος πατριωτισμός είναι αγώνας για πραγματικό ανταγωνισμό, διαφάνεια και ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών. Δεν είναι εθνικό καθήκον η προστασία των μονοπωλίων.
Πατριωτισμός είναι η υπεράσπιση του δικαιώματος όλων σε αξιοπρεπή διαβίωση.
Πατριωτισμός στην εξωτερική πολιτική
Η Ελλάδα υπήρξε για δεκαετίες χώρα-διαμεσολαβητής, με πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, που επένδυε στη γεωπολιτική της θέση. Σήμερα, όμως, συχνά περιορίζεται σε ρόλο κομπάρσου σε σενάρια που αφορούν άλλους, χάνοντας το στρατηγικό βάθος που της προσέφερε κύρος και ανεξαρτησία.
Ο νέος πατριωτισμός στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής σημαίνει επαναφορά του πολυδιάστατου ρόλου: ανάπτυξη περιφερειακών συμμαχιών, ενεργή συμμετοχή σε ειρηνευτικές πρωτοβουλίες, ικανότητα διαπραγμάτευσης με τους γείτονες αλλά και ανάληψη πρωτοβουλιών σε ζητήματα όπως η ασφάλεια ενέργειας, η μετανάστευση και η σταθερότητα στα Βαλκάνια. Δεν υπάρχει πατριωτισμός χωρίς στρατηγική αυτονομία και χωρίς φωνή που ακούγεται με σεβασμό στα διεθνή φόρουμ.
Ο νέος πατριωτισμός απέναντι στην κλιματική κρίση
Καμία συζήτηση για το μέλλον δεν μπορεί να αγνοεί την κλιματική κρίση. Οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν πλήξει σκληρά την Ελλάδα, αποδεικνύοντας πόσο ευάλωτες είναι οι πόλεις, οι υποδομές και τα οικοσυστήματα.
Η απερχόμενη κυβέρνηση επένδυσε μονοδιάστατα στην καταστολή μετά την εκδήλωση των φαινομένων.
Ο νέος πατριωτισμός πρέπει να ταυτίζεται με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Η βιώσιμη ανάπτυξη να μην είναι κενό γράμμα ή πράσινος μανδύας του καρτέλ της ενέργειας. Η ανθεκτικότητα των πόλεων και των υποδομών, η ενίσχυση της δασικής πολιτικής και της πρόληψης δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας. Όταν μια χώρα καταστρέφεται κάθε καλοκαίρι από τις φωτιές, όταν οι πλημμύρες διαλύουν παραγωγικές περιοχές και όταν οι πόλεις πνίγονται στη ρύπανση και στην ανεξέλεγκτη δόμηση, η πατρίδα χάνει κυριολεκτικά το έδαφος κάτω από τα πόδια της. Πατριωτισμός είναι να προστατεύουμε και να πυκνώνουμε τα δάση μας, να προστατεύουμε τα ποτάμια μας, να μην αφήνουμε τους κτηνοτρόφους να παλεύουν με την ευλογιά αβοήθητοι, την ώρα που λίγοι γαλάζιοι εκλεκτοί διαλέγουν χρώμα σε Ferrari.
Να χτίζουμε πόλεις που αντέχουν και να επενδύουμε σε υποδομές αλλά και σε καθαρή ενέργεια, με όλους, όχι με λίγους.
Μόνο στην Ανατολική Αττική χάθηκε το 40% του πρασίνου, του οξυγόνου μας δηλαδή, μέσα στα τελευταία οκτώ χρόνια, με κύρια αφετηρία των καταστροφών το απαρχαιωμένο δίκτυο ηλεκτροδότησης.
Νέος πατριωτισμός σε ανάπτυξη και οικονομία
Ο νέος πατριωτισμός προϋποθέτει μια αναθεώρηση του οικονομικού μοντέλου. Μια Ελλάδα που εξαρτάται μόνο από τον τουρισμό και την κατανάλωση δεν μπορεί να είναι ανθεκτική. Η χώρα χρειάζεται στρατηγική για την παραγωγική της ανασυγκρότηση: επένδυση στην έρευνα, στην αγροδιατροφή, στη βιομηχανία χαμηλού ανθρακικού αποτυπώματος, στην κυκλική οικονομία, στην αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων με διαφάνεια και εντιμότητα, χωρίς διαφθορά. Πατριωτισμός σημαίνει να αξιοποιούμε τα ταλέντα των νέων, να φροντίζουμε για ένα ισορροπημένο μεταναστευτικό ισοζύγιο και να δημιουργούμε ευκαιρίες εδώ.
Πατριωτισμός της ευθύνης
Τελικά, ο νέος πατριωτισμός για μια χώρα σαν την Ελλάδα δεν είναι μια ιδεολογική σημαία ούτε μια ρητορική επίδειξη. Είναι ένας πατριωτισμός της ευθύνης:
Απέναντι στους πολίτες, για δικαιοσύνη, διαφάνεια και ίσες ευκαιρίες.
Απέναντι στη διεθνή κοινότητα, για μια εξωτερική πολιτική με αυτονομία και κύρος.
Απέναντι στις επόμενες γενιές, για ένα βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον απέναντι στην κλιματική κρίση.
Ο νέος πατριωτισμός, λοιπόν, δεν ομνύει υποκριτικά σε σύμβολα, ιερά και όσια. Τα σέβεται, αλλά ζητά να την κάνουμε καλύτερη, δικαιότερη, ασφαλέστερη και πιο βιώσιμη την Ελλάδα. Ζητά να μετουσιώσουμε τα λόγια σε πράξη, το όραμα σε πολιτική, τη εμπειρία και τη γνώση σε ευθύνη και πράξη για το αύριο, με εντιμότητα και καθαρά χέρια.
